Samodzielna kontrola dokładności dalmierza laserowego.
Kontrola dokładności dalmierzy laserowych
Wiele firm i instytucji, w trosce o najwyższą jakość produktów czy usług, musi dokonywać dokładnych pomiarów sprawdzonymi instrumentami. W zależności od potrzeb instrumenty takie podlegają okresowej kontroli nazywanej wzorcowaniem. W obecnym stanie prawnym, nie ma żadnych przepisów, które nakładałyby obowiązek wykonywania wzorcowania dalmierzy. To częstotliwość i warunki użytkowania, a także wewnętrzne wymagania definiują czy i jak często powinniśmy dokonywać tego procesu. Z reguły wdrożone normy ISO nakładają obowiązek okresowej lub doraźnej kontroli w celu zachowania poprawności pomiarów.
Jednym ze sposobów na sprawdzenie dalmierza jest wykonanie wzorcowania np. w Głównym Urzędzie Miar, który posiada akredytację w zakresie odległości od 2 do 50 metrów. Niestety bolączką tego rozwiązania jest fakt, że cały proces trwa około 4 tygodni.
Drugim sposobem jest samodzielne wykonywanie sprawdzenia w oparciu o procedurę, którą opiszę poniżej. Ważne jest aby określić czy proces ten jest wystarczający dla konkretnych zadań pomiarowych i spełnia wymagania zawarte we wprowadzonych systemach kontroli jakości.
Jak sprawdzić prawidłowość pomiarów dalmierza?
Aby sprawdzić nasz dalmierz musimy wybrać stały i łatwo dostępny odcinek bazowy o znanym wymiarze. Może to być rama okienna czy też szerokość pomieszczenia. Następnie należy wykonać 10 pomiarów tego odcinka za pomocą dalmierza laserowego (zaleca się nawet 20). Dla weryfikacji, długość linii bazowej musi być zmierzona np. taśmą stalową II lub I klasy. W ten sposób otrzymamy wszystkie niezbędne informacje do wyznaczenia błędu pomiarowego dalmierza.
Obliczenie dokładności
Plik w formacie XLS zawierający formuły obliczeniowe
Zamieszam tutaj arkusz kalkulacyjny, który pomoże w sprawdzeniu i obliczeniach dokładności urządzenia. Wystarczy wpisać uzyskane wartości w polach wyróżnionych żółtym kolorem.
Krótko na temat samych obliczeń. Nasze kalkulacje zaczynamy od wyznaczenia średniej arytmetycznej dla wszystkich zebranych pomiarów, a następnie określamy odchyłkę pomiędzy średnią arytmetyczną z pomiarów, a wielkością wzorcową zmierzoną przez taśmę stalową. Kolejnym krokiem jest obliczenie odchylenia standardowego ze wzoru:
Typowa dokładność dalmierza obliczana jest poprzez dodanie do siebie różnicy pomiędzy pomiarem wzorcowym a średnią oraz podwojonej wartości odchylenia standardowego.
Wyniki
Każdorazowo powinno dokonać się oceny uzyskanych wartości. Zaleca się, aby uzyskane w wyniku przeprowadzenia pomiarów kontrolnych wyniki zapisać i archiwizować np. w zeszycie kontrolnym. Na podstawie rezultatów oraz częstotliwości pomiarów należy wyznaczyć termin następnego sprawdzenia. Regularne wykonywane sprawdzenie, a także kontrola przed i po ważnych zadaniach pomiarowych pozwala na uchronienie się przed kosztownymi błędami.
A co z kątem nachylenia?
W przypadku weryfikacji inklinometru (czujnika kąta) możemy zastosować podobną procedurę. Do kontroli niezbędna będzie poziomica o długości co najmniej 1 metra sprawdzona w certyfikowanym laboratorium. Mając do dyspozycji taki instrument możemy przystąpić do sprawdzenia czujnika kąta dla obudowy dalmierza oraz wiązki laserowej.
Obliczenie dokładności czujnika nachylenia w odniesieniu do wiązki laserowej.
Ustaw możliwie jak najdokładniej poziomicę w poziomie, która posłuży jako podstawa dla dalmierza. Za pomocą drugiej poziomicy lub np. niwelatora wyznacz wysokość górnej powierzchni poziomicy bazowej i przenieś ją na pionową ścianę oddaloną o 3-10 metrów i zaznacz ją na ścianie. Zmierz odległość od środka okna w dalmierzu gdzie emitowany jest laser do dołu obudowy i zaznacz w tej samej odległości analogicznie punkt na ścianie.
Następnie ułóż dalmierz na poziomicy bazowej i wyceluj w punkt odniesienia na ścianie. Odczytaj przynajmniej 10 pomiarów kąta.
W tym przypadku do obliczeń używamy tylko średniej arytmetycznej i obliczamy odchylenie standardowe według wcześniejszego wzoru. Aby ułatwić sobie tę czynność skorzystaj z dołączonego arkusza kalkulacyjnego.
Obliczenie dokładności czujnika nachylenia w odniesieniu do obudowy dalmierza.
W przypadku określania błędu czujnika kąta dla obudowy procedura jest analogiczna jak przy wersji z wiązką lasera. Umieść dalmierz na spoziomowanej poziomicy i wykonaj 10-20 odczytów kąta. W ten sposób uzyskasz wyniki, które możesz wpisać do arkusza kalkulacyjnego. Wynik obliczeń zapisz i zarchiwizuj.